دلایل زنگ زدگی دیسک ترمز ، دیسک ترمز یکی از اجزای حیاتی در سیستم ترمز خودروها است که به طور مستقیم بر ایمنی و عملکرد خودرو تأثیرگذار است. این اجزا، توسط نیروی فرامیخی به دیسک ترمز، توانایی توقف و کنترل خودرو را فراهم می‌کنند. از طرف دیگر، زنگ زدگی دیسک ترمز می‌تواند مشکلات جدی برای عملکرد و ایمنی خودرو ایجاد کند. این مقاله به بررسی عوامل و دلایل زنگ زدگی دیسک ترمز می‌پردازد و راهکارهایی را برای پیشگیری و رفع این مشکلات ارائه می‌دهد.
دیسک ترمز به عنوان یکی از اصلی‌ترین اجزای سیستم ترمز، مسئولیت کنترل سرعت و توقف خودرو را بر عهده دارد. اهمیت این اجزا در ایمنی رانندگی و پیشگیری از تصادفات برخوردی بسیار بالاست. با این وجود، زنگ زدگی دیسک ترمز می‌تواند منجر به مشکلات جدی شود. این مشکلات شامل افزایش فاصله توقف، کاهش عملکرد ترمز، و حتی خطرات ایجاد شورش در سیستم ترمز می‌شود. بنابراین، شناخت دقیق از دلایل و عوامل زنگ زدگی دیسک ترمز ضروری است تا بتوان از آسیب‌های احتمالی جلوگیری کرد و عملکرد ایمنی خودرو را تضمین کرد.
عوامل موثر در ایجاد زنگ زدگی
1- آب و رطوبت :
آب و رطوبت یکی از عوامل اصلی در زنگ زدگی دیسک ترمز می‌باشد. وقوع باران یا شستشوی خودرو می‌تواند باعث ورود آب و رطوبت به فضای بین دیسک ترمز و پد ترمز شود. آب و رطوبت با دیگر مواد شیمیایی موجود در محیط و درجه حرارت، واکنش‌های شیمیایی تولید می‌کنند که منجر به زنگ زدگی دیسک می‌شوند. علاوه بر این، رطوبت می‌تواند باعث ایجاد خوردگی در سطح دیسک شود که نیز می‌تواند به زنگ زدگی منجر شود. به همین دلیل، نگهداری و تمیزکاری منظم دیسک ترمز و جلوگیری از ورود آب به فضای بین دیسک ترمز و پد ترمز از اهمیت بالایی برخوردار است.
2- تغییرات دمایی و تغییرات آب و هوایی :
تغییرات دمایی و تغییرات آب و هوایی نیز می‌توانند تأثیر گذار بر عملکرد دیسک ترمز باشند. در شرایط آب و هوایی خنک، دیسک ترمز ممکن است برای گرم شدن بیشتر زمان بیشتری نیاز داشته باشد و عملکرد ترمز کمی کاهش یابد. همچنین، در شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب، دیسک ترمز ممکن است بیشتر گرم شود و عملکرد ترمز از دست بدهد. علاوه بر این، در شرایطی که باران یا برف در حال ریختن است، زمین ممکن است لغزنده شود و این موضوع می‌تواند باعث کاهش کارایی دیسک ترمز شود و زمان لازم برای توقف خودرو را افزایش دهد. برای مقابله با این مشکلات، انجام نگهداری و تعمیرات منظم، استفاده از مواد دیسک ترمز با خواص مناسب در شرایط محیطی مختلف و استفاده از تکنولوژی‌های جدیدی که برای سیستم ترمز در شرایط جوی مختلف بهبود می‌آورند، از اهمیت بسیاری برخوردار است.
3- ترکیبات شیمیایی و آلیاژها:
ترکیبات شیمیایی و آلیاژهای استفاده شده در ساخت دیسک ترمز می‌توانند تأثیر گذار بر زنگ زدگی آن باشند.
نوع مواد استفاده شده در ساخت دیسک ترمز می‌تواند به طور مستقیم تأثیرگذار بر زنگ زدگی آن باشد. برخی از مواد مانند فولاد ضد زنگ و آلومینیوم در دیسک‌های ترمز استفاده می‌شوند که ممکن است در برابر زنگ زدگی مقاومت بیشتری داشته باشند نسبت به مواد دیگر.
ترکیبات شیمیایی موجود در دیسک ترمز می‌توانند تأثیر گذار بر زنگ زدگی آن باشند. برخی از ترکیبات می‌توانند باعث حساسیت بیشتر دیسک ترمز نسبت به خوردگی یا زنگ زدگی شوند. به عنوان مثال، حضور فلزاتی مانند نیکل و کروم در آلیاژها می‌تواند مقاومت دیسک ترمز را در برابر زنگ زدگی افزایش دهد.
برای جلوگیری از زنگ زدگی دیسک ترمز، انتخاب بهترین آلیاژها و مواد با انتخاب دقیق و شناخت دقیق از ویژگی‌های هر آلیاژ ممکن است مؤثر باشد که آلیاژهایی عبارت اند از :
- آلومینیوم و آلیاژهای آلومینیوم : آلومینیوم و آلیاژهای آلومینیوم معمولاً به عنوان یکی از مواد اصلی در ساخت دیسک‌های ترمز استفاده می‌شوند. این آلیاژها معمولاً مقاومت خوبی در برابر زنگ زدگی دارند و به دلیل ویژگی‌های خود انتخاب مناسبی برای کاربردهای خاصی می‌باشند.
- فولاد ضد زنگ : فولادهای ضد زنگ با حاوی نیکل و کروم می‌توانند مقاومت بالایی در برابر زنگ زدگی داشته باشند. استفاده از این آلیاژها در ساخت دیسک‌های ترمز می‌تواند باعث افزایش دوام و عمر مفید آنها شود.
- آلیاژهای کربنی: آلیاژهای کربنی معمولاً شامل فولادهای کربنی با ترکیبات خاص هستند که می‌توانند مقاومت بالایی در برابر زنگ زدگی داشته باشند. این آلیاژها ممکن است مناسب برای کاربردهایی با حرارت و استرس بالا باشند که ممکن است زنگ زدگی دیسک ترمز را افزایش دهد.
انتخاب بهترین آلیاژها و مواد برای ساخت دیسک ترمز با توجه به ویژگی‌های محیطی، شرایط عملیاتی، و نیازهای کاربردی می‌تواند به جلوگیری از زنگ زدگی دیسک ترمز کمک کند.
4- نحوه رانندگی :
رانندگی با سرعت بالا می‌تواند یکی از عوامل اصلی زنگ زدگی دیسک ترمز باشد. در سرعت‌های بالا، ترمز کردن نیاز به ایجاد حرارت بیشتری دارد تا سرعت خودرو کاهش یابد. این حرارت اضافی ممکن است باعث گرم شدن زیاد دیسک ترمز شود که در نتیجه می‌تواند به زنگ زدگی منجر شود.
استفاده ناصحیح از ترمزها، از جمله استفاده بیش از حد از ترمز پاشنه و یا ترمز فرمان، می‌تواند به زنگ زدگی دیسک ترمز منجر شود. استفاده ناصحیح می‌تواند باعث ایجاد حرارت زیاد در دیسک ترمز شود که ممکن است ساختار آن را تغییر داده و زنگ زدگی را افزایش دهد.
همچنین استفاده بیش از حد و مکرر از ترمزها نیز می‌تواند به زنگ زدگی دیسک ترمز منجر شود. زمانی که ترمزها مکرراً استفاده می‌شوند، دیسک ترمز با حرارت بالا و استفاده مداوم، ممکن است دچار انحراف‌های ساختاری شود که به زنگ زدگی کمک می‌کند.
5- نمک های روی سطح جاده ها :
در شرایطی که برف سنگین در جاده‌ها وجود دارد، برای تسهیل در تردد خودروها، اقدام به پاشیدن نمک در سطح مسیر می‌شود. این کار باعث می‌شود برف ذوب شده و سطح جاده‌ها برای رانندگی ایمن‌تر شود. اما باید توجه داشت که استفاده از نمک ممکن است زنگ‌زدگی قطعات چدنی خودروها را تسریع کند.
بنابراین، در صورتی که خودروی شما به صورت متوالی در این شرایط قرار می‌گیرد، مناسب است در دوره‌های منظم سطح دیسک ترمز در تعمیرگاه با استفاده از دستگاه دیسک تراش درجا بررسی شود. این کار به عنوان یک تدابیر احترازی، می‌تواند از آسیب جدی به سیستم ترمز خودرو جلوگیری کند و ایمنی در تردد در شرایط جوی نامساعد را افزایش دهد.
6- روتور های ترمز :
انواع مختلفی از دیسک‌های ترمز در بازار موجود است، که هر کدام از آنها از مواد مختلفی ساخته شده‌اند. یکی از اجزای اصلی دیسک ترمز، روتورها هستند. این روتورها از مواد مختلفی تشکیل شده‌اند که هر کدام ویژگی‌های خاصی دارند.
باید توجه داشت که روتورهای با کیفیت پایین، معمولاً از موادی ساخته شده‌اند که در برابر اکسایش و تاثیرات محیطی حساس هستند. به همین دلیل، در مواجهه با شرایط سخت ترمیم‌پذیری کمتری دارند و ممکن است زودتر خراب شوند. از طرفی، روتورهای با کیفیت بالا از مواد مقاوم و با کیفیت ساخته شده‌اند که در برابر اکسایش و تاثیرات محیطی مقاومت بیشتری دارند و عمر طولانی‌تری دارند.
انتخاب روتورهای با کیفیت و مطابق با استانداردهای لازم، می‌تواند عملکرد و ایمنی سیستم ترمز خودرو را بهبود بخشیده و خرابی‌های ناشی از اکسایش و سایر تاثیرات محیطی را کاهش دهد.
روش های پیشگیری از زنگ زدگی دیسک ترمز
یکی از روش‌های اصلی پیشگیری از زنگ زدگی دیسک ترمز، انجام نگهداری و تمیزکاری منظم است. این شامل پاک کردن سطح دیسک ترمز و بررسی وضعیت آن به صورت دوره ای می شود.
استفاده از ترمزهای موثر و با عملکرد بهینه می تواند از زنگ زدگی دیسک ترمز جلوگیری کند. ترمزهای با عملکرد مناسب کمتر نیاز به استفاده از نیروی زیادی دارند که این موضوع می تواند از زنگ زدگی دیسک ترمز جلوگیری کند.
روش‌های رانندگی ایمن مانند حفظ فاصله مناسب با خودروهای دیگر، کاهش سرعت در مواقع لازم و استفاده از تکنیک های ترمز کردن مناسب می توانند به جلوگیری از زنگ زدگی دیسک ترمز کمک کنند.
استفاده از آلیاژهای با مقاومت بالا در برابر خوردگی و اکسیداسیون می تواند از زنگ زدگی دیسک ترمز جلوگیری کند.
نتیجه گیری
دیسک‌های ترمز به عنوان یکی از مهمترین اجزای سیستم ترمز خودرو، در تأمین ایمنی رانندگی نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند. زنگ زدگی دیسک ترمز می‌تواند باعث کاهش کارایی ترمز، افزایش فاصله توقف و حتی خطرات جدی برای رانندگان شود. برای پیشگیری و رفع زنگ زدگی دیسک ترمز، نگهداری منظم، استفاده از ترمزهای موثر، روش‌های رانندگی ایمن و انتخاب آلیاژهای مناسب از جمله اقداماتی هستند که می‌توانند به کاهش این مشکل کمک کنند. در صورت بروز زنگ زدگی، تعمیر و بازسازی دیسک ترمز به کمک روش‌هایی مانند تعویض دیسک، ترمیم و صیقل دادن، و استفاده از روش‌های حرارتی، امکان‌پذیر است. از این‌رو، توجه به نکات پیشگیری و اقدامات تعمیری مناسب می‌تواند به حفظ و بهبود عملکرد سیستم ترمز و در نهایت، ایمنی رانندگی کمک شایانی نماید.